Czym jest ekologiczna oliwa z oliwek?

Ekologiczna oliwa z oliwek to oliwa wyprodukowana zgodnie z rozporządzeniem europejskim w sprawie produkcji ekologicznej i znakowania produktów ekologicznych (Rozporządzenie UE 2018/848).

Przejdźmy do szczegółów.

Jaka jest różnica między ekologiczną a konwencjonalną oliwą z oliwek?

W Las Valdesas wytwarzamy ekologiczną oliwę z oliwek oraz oliwę z oliwek z Integrowanej Produkcji (schematu produkcji łączącej sposoby produkcji konwencjonalnej i ekologicznej). Główną różnicą między oliwą ekologiczną a konwencjonalną jest sposób uprawy i traktowania drzewa oliwnego w następujących procesach:

1. Kontrola plag. W rolnictwie ekologicznym użycie syntetycznych pestycydów jest zabronione. Należy stosować alternatywne metody, takie jak fizyczne pułapki, wspomaganie namnażania się naturalnych drapieżników eliminujących plagi, uprawianie odmian drzew oliwnych odpornych na częste i endemiczne plagi lub stosowanie obróbki cieplnej (wykorzystywanej na przykład przeciwko Verticillium). Do zwalczania plag dozwolone jest również stosowanie, w stopniu ograniczonym, zatwierdzonych produktów pochodzenia naturalnego (zwierzęcego, roślinnego, mikrobiologicznego lub mineralnego).
2. Kontrola chwastów. Do eliminacji chwastów, podobnie jak do zwalczania plag, zabrania się wykorzystywania środków syntetycznych. Niektórzy rolnicy ekologiczni wypasają stada owiec lub kóz w gajach oliwnych w celu wyeliminowania chwastów.  Ma to dodatkową zaletę - organiczny nawóz gleby. My wykaszamy chwasty z dróżek i eliminujemy je spod drzew oliwnych za pomocą narzędzi ręcznych.
3. Nawożenie. Rolnictwo ekologiczne zabrania wykorzystywania nawozów syntetycznych do nawożenia drzew oliwnych (mocznika, azotanu, jonu amonowego itp). Dozwolone jest stosowanie wyłącznie nawozów organicznych, zarówno pochodzenia zwierzęcego (obornik), jak i roślinnego (kompost). My wykorzystujemy wytłoki (odpady z oliwek pozyskanych po wytłoczeniu oliwy) z naszej olejarni do wytworzenia kompostu, którym nawozimy glebę przez około rok czasu. Według nas jest to najbardziej kosztowny aspekt, ponieważ zastosowanie i rozprowadzenie kompostu jest o wiele droższe niż wprowadzenie mocznika do wody irygacyjnej lub drogą dolistną.

Mając na uwadze powyższe kwestie, jesteśmy w stanie uprawiać już ekologiczne oliwki. Podczas procesu produkcji ekologicznej oliwy z oliwek należy podjąć następujące środki:

1. Oliwka, przecier oliwny i oliwa muszą być w ciągłym w kontakcie ze stalą nierdzewną, gumą spożywczą (na taśmach transportowych) lub żywicą spożywczą już od przybycia do olejarni i podczas całego procesu produkcji. Stosujemy się do tego wymogu już od 10 lat, czyli od początków naszej przygody z oliwą z oliwek z Integrowanej Produkcji.
2. W olejarniach takich jak Las Valdesas, w których mieli się ekologiczne oliwki i oliwki z Integrowanej Produkcji, konieczny jest system identyfikowalności umożliwiający kontrolę czasu mielenia każdego z rodzajów oliwek. Integrowana Produkcja już stosowała ten wymóg.
3. Kontrole analityczne pod kątem pozostałości pestycydów w celu zagwarantowania ich braku w oliwie z oliwek. Przeprowadzamy te kontrole od wielu lat w przypadku oliw z oliwek z Integrowanej Produkcji, które dały negatywny wynik na obecność pestycydów.

Ekologiczna oliwa z oliwek jest lepsza w smaku od konwencjonalnej?

Bądźmy szczerzy: Jesteśmy przekonani, że fakt, że oliwa z oliwek jest produkowana z zastosowaniem metod rolnictwa ekologicznego, NIE sprawia, że jest ona lepszej jakości niż oliwa produkowana metodami konwencjonalnymi. 

Kluczowymi aspektami gwarantującymi wysoką jakość oliwy z oliwek extra virgin są: zapewnienie doskonałego stanu oliwek, ich zbiór w odpowiednim momencie dojrzałości, szybkie mielenie oliwek po ich zebraniu w niskiej temperaturze ekstrakcji oraz przechowywanie oliwy bez zachodzenia procesu utleniania. Te elementy nie są powiązane z rolnictwem ekologicznym. Co więcej, ekologiczne procesy mogą utrudnić osiągnięcie wyżej wymienionych aspektów.

Jesteśmy przekonani, że podczas degustacji w ciemno nawet najbardziej doświadczony degustator nie potrafiłby rozróżnić ekologicznej oliwy z oliwek najwyższej jakości z pierwszego tłoczenia od oliwy z oliwek najwyższej jakości z pierwszego tłoczenia produkcji konwencjonalnej.

W przypadku innych produktów, takich jak jaja czy mięso, fakt pochodzenia z ekologicznej produkcji może poprawić końcową jakość produktu zauważalną przez konsumenta, ale w przypadku oliwy z oliwek według nas sprawy mają się inaczej. Sądzimy tak, gdyż konwencjonalna oliwa z oliwek najwyższej jakości z pierwszego tworzenia jest naturalnym produktem spożywczym, sokiem z oliwek, a więc nie zawiera konserwantów ani sztucznych dodatków.

Dlaczego więc warto kupować ekologiczną oliwę z oliwek najwyższej jakości z pierwszego tłoczenia?

Według nas istnieją dwa główne motywy:

1. Kwestie zdrowotne i dot. bezpieczeństwa żywności. Spożywając ekologiczną oliwę z oliwek z pierwszego tłoczenia, możesz mieć pewność, że oliwa nie zawiera śladów po pestycydach ani innych substancji zanieczyszczających. 
2. Przyczynianie się do zrównoważonego rozwoju środowiska naturalnego i rolniczego, gdyż produkcja ekologiczna w większym stopniu szanuje naturalne środki produkcji.

Czy ekologiczna oliwa z oliwek jest tym samym, co oliwa biologiczna i organiczna?

Tak, wszystkie te terminy odnoszą się do tego samego produktu, wytworzonego zgodnie ze schematem rolnictwa ekologicznego.

W niektórych krajach, np. w Hiszpanii, stosuje się termin "ekologiczny", podczas gdy inne kraje wolą termin "biologiczny". W Niemczech obydwa terminy stosowane są równie często.

Normy europejskie dopuszczają użycie terminów ekologiczny i biologiczny i zezwalają na stosowanie skrótów  "Bio" i "Eco" na etykietach.

Termin organicznej oliwy z oliwek używa się jako synonimu dwóch poprzednich, ale nie jest zawarty w normach dot. znakowania.

 Kolejnym dość często używanym przymiotnikiem jest "biodynamiczny", który został przechwycony ze świata win. Jedno jest pewne: aby moc nadać produktowi etykietę biodynamicznego, ten musi zostać najpierw zatwierdzony jako ekologiczny. 

W jaki sposób kontrolowani są producenci żywności ekologicznej?

Rozporządzenie europejskie (2018/848) określa, że kontrole producentów żywności ekologicznej muszą być przeprowadzane przez odpowiedni organ kontrolny, to znaczy przez prywatne firmy uprawnione przez Ministerstwo Rolnictwa, aby zapewnić, że producent spełnia warunki rozporządzenia europejskiego.

W tym celu organy kontrolne wymagają, by producent przedstawił odpowiednią dokumentację i realizują audyty gospodarstwa w celu wykrycia możliwych oszustw: sprawdzają sprzęt, narzędzia, a także pobierają próbki gleby, liści i owoców, jeśli uważają to za stosowne. Przeprowadzają również kontrolę identyfikowalności ekologicznych oliwek aż do momentu ich przekształcenia w oliwę i przelania jej do zbiorników.

Organ kontrolny certyfikujący oliwy Las Valdesas to CAAE (Comité Andaluz de Agricultura Ecológico). Pomimo swojej nazwy jest on prywatną firmą - o największym doświadczeniu w rolnictwie ekologicznym w Andaluzji.

Znakowanie ekologicznej oliwy z oliwek

Ekologiczne oliwy z oliwek muszą zawierać na etykiecie europejskie logo oraz kod organu kontrolnego wydającego certyfikat. Należy również wskazać, czy produkt pochodzi z Europy, czy nie, umieszczając na etykiecie "Rolnictwo UE" bądź "Rolnictwo spoza UE". W naszym przypadku jest to "ES-ECO-001-AN" i "Rolnictwo UE".

Umieszczenie logotypu organu kontrolnego nie jest obowiązkowe.

Zaleca się jednak zakup ekologicznej oliwy z oliwek zawierającej ten logotyp na etykiecie. 

Jakiej jakości ekologiczne oliwy z oliwek są dostępne na rynku?

Istnieje 8 rodzajów oliwy z oliwek, z których 4 są komercjalizowane:

• Oliwa z oliwek najwyższej jakości z pierwszego tłoczenia (Extra Virgin)
• Oliwa z oliwek z pierwszego tłoczenia (Virgin)
• Oliwa z oliwek (mieszanka oliwy z pierwszego tłoczenia (Virgin) lub najwyższej jakości z pierwszego tłoczenia (Extra Virgin) z rafinowaną)
• Oliwa z wytłoczyn z oliwek

Krótko mówiąc, TYLKO oliwom z oliwek o jakości EXTRA VIRGIN I VIRGIN może zostać przyznana etykieta ekologicznych.

Powodem jest fakt, że do wytworzenia produktu ekologicznego nie można wykorzystywać technik odtwarzania właściwości utraconych podczas jego przetwarzania.

Techniki przetwarzania takie jak rafinacja czy mieszanie z oliwami rafinowanymi są sprzeczne z ogólną normą produkcji żywności przetworzonej w sposób ekologiczny.

Zasada ta znajduje odzwierciedlenie w rozporządzeniu WE 834/2007, które, choć zostało uchylone, posłużyło jako referencja w oficjalnym komunikacie UE w celu wyjaśnienia tej kwestii.

Ekologiczna oliwa z oliwek Las Valdesas

Ekologiczna oliwa z oliwek Las Valdesas pochodzi z rozszerzenia gospodarstwa po zakupie sąsiadującym z nim terenu. Teren o wielkości 34 ha składa się z gaju oliwnego z tradycyjną odmianą hojiblanco (22 ha) i z odmianą arbequina (12 ha).

Teren został zakupiony w 2015 roku. Zgodnie z rozporządzeniem w sprawie rolnictwa ekologicznego konieczne jest 3-letnie przygotowywanie terenu, aby oliwki mogły uzyskać status ekologicznych. W związku z tym, od zbiorów 2018/2019 posiadamy ekologiczną oliwę z oliwek.

Ekologiczna oliwa jest dostępna w postaci mieszanki dwóch odmian i w formacie puszki o objętości 2,5 litrów.

 Na poniższej mapie możesz zobaczyć lokalizację nowego terenu, który został oznaczony intensywnym zielonym kolorem.