Wat zijn polyfenolen in olijfolie?

Polyfenolen zijn een groep chemische samenstellingen die aanwezig zijn in de meeste voedingswaren van plantaardige herkomst. Er zitten bijvoorbeeld polyfenolen in thee (flavonoïden), in bier, in rode wijn (tanines), in chocolade en in olijfolie (tirosolen).

Eigenschappen van polyfenolen

Polyfenolen vertonen in het algemeen een antioxidante en ontstekingsremmende werking. In het geval van olijfolie beschermen polyfenolen vetzuren tegen oxidatie, waardoor ze voorkomen dat deze vetzuren gaan oxideren in de bloedstroom en verhinderen de vorming van atheroomplaque in de bloedvaten. Er zijn verder aanwijzingen dat polyfenolen antitumorale eigenschappen hebben.

Kenmerken van polyfenolen in olijfolie

De hoeveelheid polyfenolen kan aanzienlijk variëren naargelang de soort olijfolie. De hoeveelheid ervan in de olijf is het grootst net voor het rijpingsproces, dus in groene olijven of olijven die rijp aan het worden zijn. Daarom zullen oliën die afkomstig zijn van groene olijven van vroege oogst een grote hoeveelheid polyfenolen bevatten.

Een ander aspect waarvan de hoeveelheid polyfenolen afhangt, is de olijfsoort waarvan de olie gemaakt is. Er bestaan soorten waarin de polyfenolgehaltes van nature hoger zijn dan in andere. Zo produceert de soort picual gewoonlijk een grotere hoeveelheid polyfenolen dan de arbequina.

Hoe kan een consument weten of de olie die hij verbruikt veel polyfenolen bevat?

Er zijn verschillende manieren waarop een consument dit kan te weten komen:

Ten eerste moet de olijfolie vierge zijn want raffinage verwijdert het grootste deel van de polyfenolen in de olie.

Ten tweede is het belangrijk dat de vierge olijfolie van een vroege oogst is. Een aanwijzing van dat laatste kan de groene kleur van de olie zijn. Algemeen genomen: hoe groener, des te beter. Oliën van latere oogsten zijn gewoonlijk meer goudgeel.

Ten derde moet de vierge olijfolie een zekere bittere smaak hebben en een beetje prikken in de keel. De polyfenolen geven aan de olie deze bittere smaak door oleuropeïne, een polyfenol dat alleen voorkomt in olijfolie.  Anderzijds is het prikken in de keel te wijten aan de aanwezigheid van oleocantal, een ander polyfenol in de olie, dat ontstekingsremmende effecten heeft en een natuurlijke “versie” van ibuprofen is.

Ten vierde is het belangrijk het oogstjaar te weten. De olie zou van de laatst geproduceerde oogst moeten zijn. Dat is zo omdat polyfenolen oxideren en snel verloren gaan en naarmate de tijd verstrijkt, vermindert hun aanwezigheid aanzienlijk. Daarom is het een goed idee om het jaar van oogst te bekijken op het etiket (hoewel alleen kwalitatieve extra vierge oliën dat vermelden).

Ten vijfde, en dat is de gemakkelijkste manier, kan het natuurlijk ook gewoon aangegeven zijn op het etiket. Het probleem is dat het onderwerp van polyfenolen in olijfolie niet erg ontwikkeld is. Er bestaan verschillende analyseprocedés die niet gelijkwaardig zijn en de meerderheid van de producenten voeren zelfs geen analyses uit, noch zijn ze gericht op het verkrijgen van extra vierge olijfolie met een hoog polyfenolgehalte.

Toch heeft de Consejo Oleícola Internacional (Internationale Olieraad, COI) al een officiële analysemethode goedgekeurd en heeft de EU polyfenolen in olijfolie opgenomen als gunstige stof in haar lijst van toegestane gezondheidsclaims voor levensmiddelen.

De claim die de EU toelaat op de etiketten van olijfolie met een hoog polyfenolgehalte is:

“Polyfenolen in olijfolie dragen bij tot de bescherming van de zuren in het bloed tegen oxidatieve schade”.

Deze bewering mag alleen gebruikt worden op etiketten van olijfolie met een polyfenolgehalte boven 5 mg per 20 gr olie. (250 mg/kg)

Om een idee te hebben: 20 gr is ongeveer anderhalve eetlepel olijfolie. In de lijst van de EU (Europese Verordening nr. 432/2012 van de commissie) wordt ook aangegeven dat 20 gr de aanbevolen minimale dosis is, opdat de polyfenolen hun gunstige effecten zouden uitoefenen.

Polyfenolen in de olie van Las Valdesas

Bij Las Valdesas bestuderen we al enige tijd de polyfenolconcentraties in onze oliën. We hebben in een van onze soorten waarden van 500 mg/kg verkregen en bij al onze soorten zitten we boven 250 mg/kg. De analyses werden echter uitgevoerd net nadat de oliën werden geproduceerd en we hebben nog geen gegevens over de niveaus van polyfenolen in de loop van een jaar. Dus kunnen we nog niet garanderen dat deze niveaus het hele jaar door boven het door de EU aangegeven niveau blijven.

Het is voortaan onze bedoeling om de polyfenolniveaus van onze oliën aan het begin van de campagne te publiceren ter kennis van onze klanten en consumenten. Om de hoeveelheid polyfenolen te kennen kunt u de analyse van de olies van de laatste oogst raadplegen.

Studies naar de gezondheidsvoordelen van polyfenolen in olijfolie

De pioniersstudie naar de voordelen van polyfenolen was EUROLIFE (2006), waarin de voordelen van polyfenolen bestudeerd werden bij tweehonderd vrijwilligers aan wie vierge olijfolie werd toegediend met verschillende hoeveelheden polyfenolen.

Studie van de Universiteit van Córdoba (2016) over de bescherming van polyfenolen in olijfolie tegen ontstekingsprocessen in menselijke endotheliumcellen in de bloedvaten, gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift European Journal of Nutrition.