Wat is vierge olijfolie? 

Vierge olijfolie is olie die uit olijven wordt gehaald door middel van uitsluitend mechanische processen.  Ze heeft nooit contact gehad met chemische oplosmiddelen.

Het mechanisch proces dat met de tijd algemeen geworden is, is centrifugeren, in tegenstelling tot het gebruiken van een olijfpers, wat een in onbruik geraakte traditionele methode is.

De olijf en haar sap

De olijf is het fruit van de olijfboom. Het is een vrucht. Concreter is het een steenvrucht, zoals kersen, pruimen en perziken.

Zoals alle steenvruchten heeft ze een vel, het pericarpium: ze heeft binnenin vruchtvlees, het mesocarpium, en heeft in het midden één pit, het endocarpium.

De olijf heeft echter twee eigenaardigheden die haar uniek maken onder de steenvruchten. Enerzijds is haar vruchtvlees niet zoet maar bitter (Probeer a.u.b. geen vers geplukte olijven te proeven, u zult er spijt van hebben!); anderzijds bevat het vruchtvlees vanbinnen een grote hoeveelheid van een olieachtige stof.

Dat is interessant, omdat deze olieachtige stof in het vruchtvlees geëxtraheerd kan worden alsof het een sinaasappel was, en dat volgens mechanische werkwijzen: door de olijf uit te knijpen, te stampen en/of uit te persen. Om daarentegen sap te halen uit zaden en pitten moet er gebruik gemaakt worden van chemische processen, met behulp van oplosmiddelen.

Olieachtig sap dat alleen verkregen is uit olijven door middel van mechanische processen wordt “vierge olijfolie” genoemd.

Natuurlijk, zoals bij alle anderen sappen, zal de vierge olijfolie enkel van goede kwaliteit zijn, als de vruchten waarvan ze afkomstig is, niet beschadigd zijn, perfect rijp zijn, snel na het plukken geperst worden, het productiesysteem adequaat en schoon was, etc.

Indeling van vierge olijfoliën

Op basis van de verschillende kwaliteiten en in volgorde van hogere naar lagere kwaliteit worden vierge olijfoliën ingedeeld als volgt:

1. Extra vierge olijfolie, de olie van de allerhoogste kwaliteit van alle olijfoliën
2. Vierge olijfolie, de olie van de op één na hoogste kwaliteit van alle olijfoliën
3. Lampante olijfolie, van zo'n lage kwaliteit dat ze niet geschikt is voor consumptie.

Extra vierge olijfolie en vierge olijfolie zijn commerciële productcategorieën en de eigenschappen waaraan ze moeten voldoen om als zodanig geëtiketteerd te worden, zijn wettelijk geregeld. (Het zijn ongeraffineerde olijfoliën)

Lampante olijfolie, of ook gewoon “lampante”, moet omdat ze niet geschikt is voor consumptie, de "pijnlijke" weg van het raffineren afleggen, zodat ze niet meer vierge is maar wel geconsumeerd mag worden.

Deze indeling leidt tot verwarring, omdat het alle drie vierge olijfoliën zijn, en een van hen, vierge olijfolie, dezelfde naam draagt als de algemene categorie. 

Nutritioneel belang van vierge olijfoliën

Zoals hiervoor al gezegd, behoudt vierge olijfolie die op mechanische wijze geperst wordt in haar samenstelling een reeks componenten van groot nutritioneel en gezondheidsbelang die niet teruggevonden worden in andere niet-vierge oliën. (Die componenten kunnen niet geëxtraheerd worden met chemische oplosmiddelen of gaan verloren tijdens het raffinageproces)

Die componenten vormen de niet-verzeepbare fractie en vele ervan hebben een antioxidante en ontstekingsremmende werking.