Wat is biologische olijfolie?

Biologische olijfolie is olie die geproduceerd is volgens de Europese verordening inzake de biologische productie en de etikettering van biologische producten (Europese Verordening nr. 2018/848).

We gaan hier iets concreter op in.

Wat is het verschil tussen biologische en gewone olijfolie?

Bij Las Valdesas produceren we biologische olijfolie en olie op basis van geïntegreerde productie (een systeem tussen gewone en ecologische productie). De verschillen tussen biologische en gewone productie liggen vooral in de manier waarop de olijfgaard verbouwd en beheerd wordt op het vlak van de volgende aspecten:

• Ongediertebestrijding. Bij ecologische landbouw is het gebruik van kunstmatige pesticiden verboden en moet er gebruik gemaakt worden van alternatieve methodes zoals fysieke vallen, de bevordering van de natuurlijke vijanden van het ongedierte en de insecten en het gebruik van olijfsoorten die bestemd zijn tegen frequente plagen of endemieën of warmtebehandelingen (zoals diegene die gebruikt wordt tegen verticilium). Er kan ook op beperkte wijze een reeks producten van natuurlijke oorsprong (dierlijk, plantaardig, microbieel of mineraal) gebruikt worden om ongedierte te bestrijden.
• Onkruidbestrijding. Net als bij ongedierte en insecten zijn kunstmatige pesticiden niet toegelaten om onkruid te bestrijden. Sommige ecologische landbouwers hoeden kuddes schapen of geiten in de olijfgaard die het onkruid opeten. Dit heeft als bijkomend voordeel de organische meststof die de kuddes op de bodem achterlaten. Wij maaien het onkruid op de wegen en wieden het onkruid aan de voet van de olijfbomen met de hand.
• Meststof. Bij ecologische landbouw mogen olijfgaarden niet bemest worden met kunstmatige meststoffen (ureum, ammoniumnitraat, etc.). Er mag alleen organische mest gebruikt worden, hetzij van dierlijke (mest) of plantaardige (compost) afkomst. In ons geval gebruiken we de alperujo uit onze olijfoliemolen en maken er compost van die we na ongeveer één jaar rijpen in de grond inwerken. Volgens ons is dit aspect het lastigst, omdat de toepassing en het verspreiden van compost aanzienlijk duurder uitvalt dan het toevoegen van ureum aan het irrigatiewater of via de blaadjes.

Dankzij al het voorafgaande kunnen we al biologische olijven telen. Tijdens het productieproces van de olijfolie moeten de volgende maatregelen genomen worden:

• Bij het invoeren in de oliemolen en tijdens het verwerkingsproces moeten de olijf, oliemassa en de olie altijd in contact zijn met roestvrij staal, voedselveilig rubber (voor transportbanden) of voedselveilige harsen. Wij voldoen al tien jaar aan deze vereiste, toen we begonnen zijn met de productie van olijfolie uit geïntegreerde productie.
• In oliemolens zoals die van Las Valdesas, die biologische olie en olie uit geïntegreerde productie persen, is er een traceercontrole nodig om na te gaan wanneer elke olijfsoort wordt gemalen. Dit aspect was ook al vereist bij de geïntegreerde productie.
• Analytische controles op resten van pesticiden om te bevestigen dat de olijfolie er vrij van is. We passen deze controles al jaren toe bij de oliën uit geïntegreerde productie, met als resultaat de totale afwezigheid ervan.

Heeft biologische olijfolie een betere smaak dan gewone olie?

Hier zijn we duidelijk: we zijn ervan overtuigd dat de productie van olijfolie volgens biologische landbouwmethodes GEEN hogere kwaliteit oplevert tegenover olie die geproduceerd is volgens gewone methoden. 

De voornaamste aspecten om een kwalitatieve extra vierge olijfolie te produceren, zoals het gebruiken van olijven in een perfecte en gezonde staat, het plukken van de vruchten met de juiste rijpheid, het snel verwerken na het plukken, en dat op een lage extractietemperatuur en het bewaren van de olie zonder oxidatieprocessen, hebben niets te maken met biologische landbouw. Ze kunnen deze zelf belemmeren.

We zijn ervan overtuigd dat geen enkele proever, hoe ervaren deze ook moge zijn, bij een proeverij in staat is een biologische extra vierge olijfolie te onderscheiden van een extra vierge olie uit gewone productie.

Bij andere producten zoals eieren, kip of vlees kan het feit afkomstig te zijn uit biologische productie wel leiden tot een hogere eindkwaliteit, wat de consument ook kan merken. Maar bij olijfolie geloven we dat dit niet het geval is. We denken dat, omdat gewone extra vierge olijfolie al een natuurlijk voedingsmiddel is. Het is immers olijvensap en bevat geen bewaarmiddelen of additieven.

Dus, waarom zou ik dan biologische extra vierge olijfolie kopen?

Volgens ons zijn er twee beweegredenen:

• Voor de gezondheid en voedingsveiligheid. Wanneer u ecologische vierge olijfolie consumeert, hebt u de zekerheid en kunt u erop vertrouwen dat u een olijfolie gebruikt zonder sporen van pesticiden of andere contaminanten. 
• Om met uw aankoop bij te dragen bij de duurzaamheid van het milieu en de landbouw, met een productie die meer respect heeft voor de natuurlijke hulpbronnen.

Zijn ecologische, biologische en organische olijfolie hetzelfde?

Ja, al deze termen verwijzen naar hetzelfde product dat afkomstig is uit ecologische landbouw.

In bepaalde landen zoals Spanje gebruikt men veeleer de term “ecologisch”, terwijl men het in Frankrijk vaker over “biologisch” heeft. In Duitsland worden beide termen evenveel gebruikt.

De Europese wetgeving beschermt de twee termen, ecologisch en biologisch, en laat het gebruik van “bio” en “eco” toe op de etiketten.

Organische olijfolie wordt gebruikt als synoniem van de twee andere termen, maar mag niet opgenomen worden op de etiketten.

Een ander adjectief dat men weleens hoort, ten slotte, is “biodynamisch” en komt uit de wijnwereld. Het enige wat wij weten, is dat om het label “biodynamisch” te plakken op een product, het eerst gecertificeerd moet zijn als ecologisch. 

Hoe worden de producenten van biologische voedingsmiddelen gecontroleerd?

In de Europese verordening (2018/848) wordt gespecificeerd dat de controle van biologische voedingsmiddelen wordt uitgevoerd door een controle-instantie, dit wil zeggen door door het ministerie van Landbouw geautoriseerde privébedrijven die moeten certificeren dat een producent voldoet aan de vereisten volgens de Europese verordening.

Daarvoor vragen ze bepaalde documenten aan de producenten en voeren audits ter plekke uit om mogelijke fraude vast te stellen: ze kijken de apparatuur en het gereedschap na en nemen monsters van de bodem, bladeren en vruchten als ze dat nodig achten. Bovendien hanteren ze een traceercontrole van de biologische olijf tot haar transformatie in olie in de tanks.

De controle-instantie die de olie van Las Valdesas certificeert, is het CAAE (Comité Andaluz de Agricultura Ecológico = Andalusisch Comité voor Biologische Landbouw), dat nog steeds die naam draagt en een privébedrijf is.  Het is het bedrijf in Andalusië met het meeste ervaring op het vlak van biologische landbouw.

Etikettering van biologische olijfolie

Biologische olijfolie moet op het etiket het Europese logo hebben, samen met de code van de controle-instantie die de olie certificeert. Verder moet er vermeld worden of het product van Europese landbouw afkomstig is of niet, met als vermelding “Europese landbouw” of “Niet-Europese landbouw”. In ons geval is dit "ES-ECO-001-AN" en "Europese landbouw".

Optioneel kan ook het logo van de controle-instantie opgenomen worden.

Het is altijd aan te bevelen biologische olijfolie te kopen die dit logo op het etiket heeft staan. 

Welke soorten biologische olijfolie zijn er te koop?

Er bestaan acht soorten olijfolie waarvan er vier in de handel te verkrijgen zijn:

• Extra vierge olijfolie
• Vierge olijfolie 
• Olijfolie (mengsel van vierge of extra vierge en geraffineerde olie)
• Olie afkomstig van afvallen van olijven

Dus mogen ALLEEN EXTRA VIERGE en VIERGE olijfoliën het label biologisch dragen.

Dit komt omdat er voor het maken van een ecologisch product geen technieken gebruikt mogen worden om eigenschappen te reconstrueren die verloren zijn gegaan bij de verwerking.

Transformatietechnieken zoals raffinage of vermenging met geraffineerde olijfoliën doen inbreuk op deze algemene norm voor de productie van ecologische producten.

Dit principe wordt weerspiegeld in de verordening CE 834/2007 die - hoewel ingetrokken - gebruikt is in een officieel bericht van de EU om dit onderwerp op te helderen.

Biologische olijfolie van Las Valdesas

De biologische olijfolie van Las Valdesas is afkomstig van de uitbreiding van het landgoed door de aankoop van een naburig stuk grond. Het perceel van 34 hectare wordt gevormd door een traditionele olijfgaard met hojiblanco (22 ha) en een met de soort arbequina (12 ha).

Het perceel werd aangekocht in 2015 en het moet volgens de wetgeving inzake biologische landbouw gedurende drie jaar bewerkt worden voordat de olijven ervan gecertificeerd mogen worden als ecologisch. Zo hebben we in het oogstjaar 2018/2019 al biologische olijfolie.

De biologische olie is al beschikbaar als versnijding van de twee soorten in een blik van 2,5 liter.

Op onderstaande kaart kunt in felgroen de ligging van het nieuwe biologische perceel zien.